Strategische Agenda 2020 - 2025

Op 9 maart is de Denktank Circulaire Economie voor de tweede keer bijeengeweest

Diverse inspirerende en succesvolle voorbeelden van circulaire economie kwamen aan de orde. Er werd gebrainstormd over de vraag wat circulaire economie betekent voor een haven: welke invalshoeken er zijn en wat er is nodig om circulaire economie van de grond te krijgen. Duidelijk is, dat ruimte – beter gezegd: gebrek daaraan – een steeds belangrijker issue wordt. De industriële symbiose die ontstaat in een circulaire economie leidt tot verbetering van het vestigingsklimaat in een haven: de symbiose bindt bedrijven. Het gaat hierbij niet alleen om de stoffelijke stromen maar ook om de energiestromen.

De rol van een binnenhaven in dit proces is vooral gericht op makelen, faciliteren, en waar nodig voorfinancieren (CAPEX weghalen bij bedrijven).

In een recent onderzoek naar het aflopen van de overgangsbepalingen voor kleine binnenschepen na 2035 kwam aan de orde, dat deze ontwikkeling (namelijk: dat een deel van de vloot van kleine binnenschepen na 2025 mogelijk niet meer in de vaart zal zijn) een risico inhoudt voor de circulaire economie. Dat betekent dat de binnenvaart nog een time window van pakweg 15 jaar heeft om zich voor te bereiden en andere typen schepen te gaan ontwikkelen (E-pushers, autonoom varen, Circle Lines, klein duwbakjes, en dergelijke). Dit betekent een fundamentele transitie voor de binnenvaart. Tot dusver bleken veel van de initiatieven om een nieuw concept kleine binnenschepen te ontwikkelen financieel niet levensbaar. Mogelijk gaat de wal het schip echter keren: ontwikkelingen als het tekort aan chauffeurs spelen de binnenvaart in de kaart waardoor business cases wél rondgerekend kunnen worden.

In deze context is ook de “op- c.q. afwaardering” van vaarwegen door RWS een mogelijk risico. Hoewel RWS eufemistisch spreekt van “op- en afwaardering” lijkt het in de praktijk vooral om “afwaardering” te gaan: het afwaarderen van sommige (vooral secundaire) vaarwegen om de opgave van instandhouding richting de toekomst binnen de budgetten te kunnen houden. Het is evident dat dit funest is voor de kleine scheepvaart tot in de haarvaten van het netwerk.

Het is lastig om een beleid / strategie te bepalen tegen deze achtergrond van steeds schuivende panelen. Er zijn echter twee constante factoren: schone lucht, en economies of scale. Dat kan niet zonder binnenvaart! Het gaat om een ecosysteem waarvan de binnenvaart een essentieel onderdeel is.

Geconstateerd wordt, dat elke binnenhaven zijn eigen aspecten en type bedrijvigheid heeft, en dat het opstellen van een generiek plan daarom lastig is. Een dergelijk generiek plan zal vooral concrete handvatten moeten bevatten waarmee haven(clusters) voor hun eigen gebied aan de slag kunnen. Het in kaart brengen van stromen binnen een binnenhaven, niet door het doen van onderzoek maar via accountmanagement (partijen met elkaar in contact brengen!), is van belang.

Circulaire economie klinkt als een groen geitewollensokkenonderwerp. Daarom moet het economisch belang benadrukt worden: met circulaire economie worden kosten bespaard! Circulaire economie moet verder gescheiden worden gezien van de energietransitie. Het zijn twee aparte onderwerpen, hoewel er wel duidelijk raakvlakken of zelfs overlappen zijn.

Conclusie:

• Zorg voor een flexibele agenda want de situatie kan over enkele jaren weer anders zijn (de bovengenoemde schuivende panelen).
• Denk in ecosystemen, niet in ketens!
• Regionale uitwerking (waar liggen de kansen?) en regionale samenwerking.

Welke rol kan de NVB hierin spelen voor de leden?  

• Opstellen generiek plan met concrete handvatten waarmee haven(clusters) zelf aan de slag kunnen. Verlevendigd met succesvolle regionale voorbeelden, waar (kleinere) binnenhavens zich in kunnen herkennen.

Afgesproken is om vóór de zomer nog een keer bijeen te komen, waarbij het Planbureau voor de Leefomgeving een presentatie zal houden. Daarnaast zal de NVB een eerste aanzet geven voor een bredere visie op dit onderwerp, als basis voor het te ontwikkelen generieke plan.

Een nieuwe lente, een nieuw geluid!

Per 1 maart ben ik, Maira van Helvoirt, aangetreden als secretaris van de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens, als opvolger van Lijdia Pater.

Ik werk al geruime tijd bij Koninklijke Binnenvaart Nederland (KBN) c.q. diens rechtsvoorganger CBRB. Daar houd ik me vooral bezig met containers & logistiek, de riviercruisesector, en veerdiensten.

Ik heb een achtergrond in de koopvaardij: ik ben op de Hogere Zeevaartschool in Rotterdam opgeleid tot Maritiem Officier, en heb onder meer gevaren bij de rederij die toen nog Nedlloyd heette. Vervolgens heb ik aan de University of Wales een Master’s degree gehaald in International Transport. Daarna heb ik bij NS Goederenvervoer en bij enkele productiebedrijven gewerkt, vóór ik bij het toenmalige CBRB (nu KBN) terecht kwam.

Door deze achtergrond combineer ik kennis van de binnenvaart met kennis van de zeevaart, nautische en technische kennis met logistieke en juridische kennis, kennis van goederenlogistiek met kennis van personenmobiliteit, en het perspectief van een verlader met het perspectief van een vervoerder.

Graag ga ik aan de slag voor de NVB, en ik verheug mij er op kennis met u te maken.

Wegwijzer Afvaltransport over water

Afvaltransport over water biedt een duurzamere optie dan transport per vrachtwagen en ontlast de overvolle Nederlandse wegen. Toch wordt het meeste huishoudelijke afval nog per vrachtwagen vervoerd vanuit gemeenten naar de verwerkingslocaties. Met de Wegwijzer Afvaltransport over water bieden we gemeenten, de binnenvaart en bedrijven concrete handvatten om te kiezen voor een  duurzame methode om huishoudelijke reststromen te vervoeren die én goed is voor ons milieu én voor de bereikbaarheid van Nederland.

De Wegwijzer richt zich op huishoudelijke reststromen die verbrand worden bij de afvalenergiecentrales (AEC’s). In Nederland verwerken de AEC’s jaarlijks zo’n 7,5 miljoen ton reststromen, waarvan 2,4 miljoen huishoudelijke reststromen. Het afvaltransport gebeurt voor een groot deel nog altijd over de weg, terwijl afvaltransport over water een bewezen duurzamere optie biedt. Eén binnenvaartschip vervangt 12 tot 100 ritten van vrachtwagens. De CO₂-emissie per tonkilometer van een binnenvaartschip ligt 30%-40% lager dan dat van een vrachtwagen. Bij de inzet van binnenvaartschepen met duurzame aandrijflijnen wordt de reductie van CO₂-emissie nog groter, namelijk circa 65%. Het stimuleren van de modal shift van vrachtwagen naar binnenvaartschip kan een significante bijdrage leveren aan het behalen van de klimaatdoelen 2030.

Het vervoer van reststromen wordt primair aangestuurd door de gemeenten of gemeentelijke samenwerkingsverbanden. Zij hebben in hun rol als “ketenregisseur” de mogelijkheid om de vervoerskeuze op de langere termijn te beïnvloeden. In de Wegwijzer is een aantal tips opgenomen die gemeenten helpen om het vervoer van afval met meerdere modaliteiten uit te voeren.

Allereerst is het advies om na te gaan welke plannen er zijn op het gebied van bereikbaarheid, CO₂-uitstoot, congestie en leefbaarheid. Daarnaast is het van groot belang om in kaart te brengen wat er bereikt wordt als huishoudelijk restafval over water wordt vervoerd. Gemeente Den Haag bijvoorbeeld vervoert al jaren huishoudelijk afval via water omdat het duurzamer is en drukte op de weg scheelt. Ook is het advies een goed beeld te krijgen van wie welke verantwoordelijkheid heeft en waar besluiten worden genomen, zowel binnen de organisatie als in de keten, om het concept te laten slagen. Om de besluitvorming te versnellen staat een aantal praktische vragen in de Wegwijzer.

Tenslotte is het advies samen te werken met meerdere partijen om te komen tot een uniforme oplossing die breder kan worden ingezet dan alleen de desbetreffende gemeente. Dit leidt tot schaalvoordelen waardoor de totale maatschappelijke impact lager is en de oplossing goedkoper wordt voor gemeenten. Ook wordt afhankelijkheid van één leverancier voorkomen en versnelt dit de mogelijkheden voor innovatie doordat meerdere partijen de geleerde lessen met elkaar delen en niet iedereen het wiel opnieuw hoeft uit te vinden.

De Wegwijzer is ontwikkeld door advies- en ingenieursbureau Movares en Topsector logistiek.
Interesse in de Wegwijzer? Deze wordt binnenkort gedeeld via verschillende kanalen.Houd deze dus in de gaten!  

NVB publiceert het jaarverslag van 2022

Met dit jaarverslag blikt de NVB terug op het verenigingsjaar 2022 en derde uitvoeringsjaar van de Strategische Agenda.

Al ruim 25 jaar zet de NVB zich in voor het behoud en (door)ontwikkeling van binnenhavens door middel van kennisdeling, het stimuleren van samenwerking en belangenbehartiging. De NVB heeft zich inmiddels gepositioneerd op de thema’s van de Strategische Agenda 2020 -2025:  Digitalisering, Duurzaamheid, Circulariteit, Bereikbaarheid en Samenwerking. Deze thema’s worden steeds meer overgenomen door onze leden.

Een van de hoogtepunten van 2022 was het jaarlijkse congres. Door gastheer gemeente Venray en organisator Blue Ports Limburg zijn leden en genodigden getrakteerd op een sterk inhoudelijk en interactief programma over relevante onderwerpen als digitalisering en duurzaamheid. Blue Ports Limburg heeft laten zien hoe belangrijk grenzeloos samenwerken is voor het ontwikkelen van toekomstbestendige binnenhavens; het versterkt de ontwikkeling ervan. Gezamenlijk worden kansen optimaal benut en wordt economische waarde toegevoegd aan de regio. Wij kijken terug op een geslaagd congres waarbij kennisdeling en netwerken centraal stonden. Daar is de NVB ook voor.

We kijken niet alleen terug op een geslaagd congres, maar ook op een succesvol derde uitvoeringsjaar van de Strategische Agenda 2020 - 2025.  In 2022 zijn wederom flinke stappen gezet, met en voor leden en in samenwerking met verschillende partners, op de uitvoering van de thema's Digitalisering en Binnenhavens en Circulaire Economie en Energietransitie. De NVB ontwikkelt voor deze thema’s ondersteuningsmiddelen en instrumenten, zodat havengemeenten en -bedrijven zelf de benodigde stappen kunnen gaan zetten.
 

Naast eerder genoemde thema’s is er in 2022 ook gewerkt aan:

• Bereikbaarheid
• Samenwerking en lobby op nationaal en Europees niveau
• Implementatie van de Green Deal Zeevaart, Binnenvaart en Havens
• Communicatie en kennisdeling

Klik hier om het volledige jaarverslag van 2022 te lezen