Binnenhavens zijn essentiële knooppunten in het multimodale achterlandnetwerk. De NVB lobbyt dan ook met relevante organisaties voor efficiënte achterlandverbindingen, een aantrekkelijk modal shift beleid, goed onderhouden en robuuste infrastructuur, bereikbare binnenhavens en een duurzame binnenhavenstructuur. Onderstaande reactie op de Rijksbegroting is opgesteld en verspreid door het Centraal Overleg Vaarwegen.
Werk in uitvoering
Koninklijke BLN-Schuttevaer, het Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart, de Vereniging van Waterbouwers en Evofenedex, samenwerkend in het Centraal Overleg Vaarwegen (COV), zijn blij dat de regering vanuit het Nationaal Groeifonds en het steunpakket voor corona investeert in de vaarweginfrastructuur. De ‘natte’ infrastructuur in Nederland is verouderd en dient op veel plaatsen gerenoveerd of vernieuwd te worden om ook in de toekomst de voordelen van vervoer over water optimaal te kunnen benutten. Naast investeren in aanleg en deugdelijk beheer en onderhoud roept het COV op om ook te investeren in kennis en deskundig personeel bij Rijkswaterstaat. Er is extra personeel nodig om de waterbouwkundige werken aan te besteden en in de uitvoering te begeleiden.
Nationaal Groeifonds
Het kabinet investeert de komende 5 jaar € 20 miljard in een Nationaal Groeifonds voor investeringen die bijdragen aan economische groei. Het geld uit het Nationaal Groeifonds gaat naar kennisontwikkeling, onderzoek & innovatie en infrastructuur. De brancheorganisaties zijn blij dat een deel van dit geld gebruikt wordt om de infrastructuur te verbeteren. Investeren in de vaarwegen helpt de files op de wegen te verminderen, is milieuvriendelijk en heeft een vliegwieleffect voor regionale economieën. Het COV adviseert het Rijk ook gebruik te maken van de middelen die Europa, vanuit het Europees Herstel Fonds, vrijmaakt voor infrastructuur.
Vaarwegen
In de begroting van 2021 wordt in totaal € 1,3 miljard geïnvesteerd in vaarwegen. In de begroting van 2020 was dit ongeveer € 1 miljard. De hogere uitgaven in 2021 worden onder andere gebruikt voor extra werkzaamheden rondom instandhouding van de huidige infrastructuur. Het Rijk vindt vaarwegen van groot belang voor een efficiënt en duurzaam goederenvervoersysteem. Betrouwbaarheid is daarbij een belangrijke voorwaarde. Daarom wordt gewerkt aan onderhoud en tijdige vervanging van kunstwerken op de vaarwegen. In 2021 wordt op het gebied van aanleg van nieuwe infrastructuur onder andere geïnvesteerd in de verruiming van de Twentekanalen, Sluis II op het Wilhelminakanaal en extra ligplaatsen op de Merwede.
Beheer, onderhoud en vervanging
Er wordt de komende jaren € 1,9 miljard uitgetrokken voor het onderhoud en vervangen van dijken, wegen, spoor en vaarwegen. Een half miljard wordt beschikbaar gesteld om, eerder dan gepland, onderhoud uit te voeren aan de Rijksinfrastructuur. Dit bedrag komt bovenop de extra € 265 miljoen die eerder al is uitgetrokken voor het onderhoud van bruggen, tunnels en sluizen. Door op diverse plaatsen onderhoud versneld uit te voeren, wil de regering oponthoud bij bruggen en sluizen verminderen.
De brancheorganisaties kunnen de urgentie van deugdelijk beheer en onderhoud van de Nederlandse vaarwegen niet genoeg benadrukken. Dagelijks heeft de binnenvaart te maken met de effecten van zwaar achterstallig onderhoud, welke is doorgeslagen op de fundamentele elementen van de nautische kunstwerken. Dit zorgt ervoor dat er continue storingen zijn bij sluizen met als gevolg ongeplande stremmingen van korte en langere duur. Niet alleen heeft dit gevolgen voor de binnenvaartondernemingen, maar ook voor de havenbedrijven, de verladers en de havens zelf in relatie tot bereikbaarheid.
In 2021 wordt voor vaarwegen € 409 miljoen uitgegeven aan beheer, onderhoud en vervanging. Dit is € 50 miljoen meer dan in 2020. In 2021 wil het Rijk onder meer de volgende activiteiten uitvoeren:
- Maatregelen om de breedte en diepte van vaarwegen te handhaven en maatregelen om sluizen, bruggen en verkeersvoorzieningen blijvend te laten functioneren.
- Baggeren van grote rivieren als de Bovenrijn-Waal, Nederrijn-Lek en de Twentekanalen.
- Verkeersmanagement in het kader van verkeersbegeleiding, bediening van objecten en vaarwegmarkering.
Extra aandacht voor de Waal
Ondanks de extra investeringen in vaarwegen roept het COV op meer geld te investeren in de bevaarbaarheid van de Waal. Jaarlijks wordt 50% van het totale grensoverschrijdende goederenvervoer over de Waal en Rijn vervoerd naar het achterland. Daarmee is deze internationale corridor van cruciaal belang voor de Nederlandse economie. Door bodemerosie en verzanding voldoet de Waal niet meer aan de normen voor bevaarbaarheid die de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) stelt. De aanpak van de ‘harde laag’ bij Nijmegen is vertraagd en blijft daarmee een groot knelpunt voor de scheepvaart. Het verbeteren van de bevaarbaarheid van de Waal vraagt structurele investeringen en dient versneld aangepakt te worden.
Capaciteitsuitbreiding bij sluizen in Zeeland en Grave
Binnenvaartschepen zullen via de Seine-Schelde verbinding in de nabije toekomst met klasse Vb schepen (schepen tot 4500 ton) tot voorbij Parijs kunnen varen. Dat biedt grote kansen voor de internationale handel en de Nederlandse (zee)havens. De sluizen in de Zeeuwse Delta vormen een knelpunt. Uit de begroting van 2021 blijkt dat in 2019 de passeertijden bij de Volkeraksluis, Kreekraksluis en Krammersluis verder zijn opgelopen. Het Rijk wil op hoofdtransportassen in 85% van de tijd voldoen aan de streefwaarde van 30 minuten voor een sluispassage. In werkelijkheid wordt slechts in 65% voldaan aan deze streefwaarde. Dat toont aan dat capaciteitsuitbreiding bij deze sluizen dringend nodig is.
Op de Maas ondervindt de scheepvaart regelmatig lange wachttijden bij de enkelsluis in Grave. Het COV roept het kabinet op om wanneer de stuw gerenoveerd wordt in 2025 ook de schutcapaciteit uit te breiden zodat de Maas een volwaardig alternatief kan zijn voor de Waal ten tijde van droogte.
De binnenvaart als radar
Op de Nederlandse vaarwegen is nog veel ruimte beschikbaar. Door te investeren in vaarwegen kan vervoer over water een positieve bijdrage leveren aan klimaatdoelen en mobiliteitsvraagstukken. Nederland verkeert in onzekere tijden. Minister Hoekstra van financiën zegt bij het aanbieden van de begroting “te sturen in de mist”. De binnenvaart beschikt over radar en kan ook met slecht zicht een goede bijdrage leveren aan het economisch herstel.
Over COV
Het COV is een samenwerkingsverband tussen ondernemersorganisatie evofenedex, de Vereniging Van Waterbouwers (VVW) en binnenvaartorganisaties het Centraal Bureau Rijn- en Binnenvaart (CBRB) en Koninklijke BLN-Schuttevaer. De Nederlandse vereniging van binnenhavens (NVB) is nauw betrokken. In COV- verband worden in totaal ruim 18.000 bedrijven vertegenwoordigd uit de binnenvaart & logistiek, waterbouw en handel & industrie.
