Bron: Special Havens en Waterbouw van Weekblad Schuttevaer Jaargang 129 nummer 37 van vrijdag 15 september 2017
Nederlandse Vereniging van Binnenhavens (NVB) stelt speerpunten vast
Door Erik van Huizen
Big data, modal shift, verduurzaming en smart shipping. Het zijn de vier speerpunten waar de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens (NVB) de komende jaren mee aan de slag gaat. En volgens voorzitter Eric Janse de Jonge van de NVB is dat hard nodig. De toekomst is aan de havens, die met weinig moeite het wegennet zouden kunnen ontlasten.
Janse de Jonge is nu ongeveer een jaar voorzitter van de NVB. Hij nam het stokje over van Marijke van Haaren. Zij kennen elkaar uit de tijd dat hij gedeputeerde was van Noord-Brabant en zij van Gelderland, beiden hadden ze mobiliteit in hun portefeuille. ‘We zien elkaar nog regelmatig. We zijn echt twee handen op één buik.
Ze heeft mij een fijne goed draaiende club achtergelaten. Dat stimuleerde mij enorm.’ De NVB is volgens Janse de Jonge een echte lobbyorganisatie. De NVB heeft 70 leden en een kleine 20 geassocieerde partners. De leden bestaan uit gemeenten, provincies, regio’s en havenbedrijven. Gemiddeld kost het voorzitterschap hem een paar uur per week. Het secretariaat, dat nu ligt bij het Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart (CBRB), doet het dagelijkse werk. Bijvoorbeeld als het gaat over praktische zaken, zoals walstroom in de havens en het afgeven van afval. Lobbyen is dan ook het belangrijkste werk van de voorzitter. ‘De NVB brengt binnenhavens met elkaar in contact, zorgt voor kennisuitwisseling en bundeling van de belangen, zodat we de binnenhavens hoger op de agenda krijgen in Den Haag en Brussel. Uit mijn tijd in de Eerste Kamer en nu op drie departementen, ken ik nog veel mensen in Den Haag. Het is daardoor veel makkelijker om eens een kop koffie te drinken met een directeur-generaal van bijvoorbeeld Economisch Zaken of Infrastructuur en Milieu. Zo werkt dat. Voor het Europese zijn we lid van de European Federation of Inland Ports (EFIP). Die zijn erg goed in het lobbyen in Brussel. Want Europese regels gelden vaak ook voor havens.’
Modal shift
Als gedeputeerde stond Janse de Jonge onder meer bestuurlijk aan de wieg van de omlegging van de Zuid- Willemsvaart, het huidige Maximakanaal. Ook
Sterk bewindspersoon nodig op ministerie I&M
was hij bezig met het opknappen van de Brabantse vaarwegen en probeerde hij lading van de weg naar het water en het spoor te krijgen. Modal shift is nu een van de speerpunten van de NVB. ‘De weg is vol, dus we moeten meer gebruik gaan maken van het ongelooflijk mooie stelsel van rivieren, kanalen en havens dat we in Nederland hebben. Want we maken nu nog veel te weinig gebruik van de havens. Ik denk dat dit zonder moeite in vier jaar tijd met 30% tot 40% kan stijgen.’ Bij modal shift denkt de NVB overigens niet alleen aan binnenvaart, maar ook aan het spoor. ‘Daarvoor gaan we de komende tijd ook meer in overleg met de spoorsector. Dat kan ook goed zijn voor de wisselwerking tussen spoor en water.’ Ander speerpunt van de NVB is smart shipping. De komst van slimmere schepen kan volgens Janse de Jonge nogal wat gevolgen hebben voor de infrastructuur in de binnenhavens.
Big data
Een van de grootste vraagstukken vindt Janse de Jonge het gebruik van big data in de havens. Het gaat daarbij om het digitaal verzamelen, analyseren en aan elkaar koppelen van zoveel mogelijk relevantie gegevens. Janse de Jonge is ervan overtuigd dat met de kennis die dit oplevert de mobiliteit beter kan worden aangestuurd. ‘Op het gebied van ICT is in de havens nog een flinke slag te maken. Er zijn heel veel data beschikbaar in de havens. Maar de vraag is hoe we die allemaal gaan analyseren en aan elkaar gaan koppelen. Alle bewegingen van de scheepvaart zijn bekend. Het is dan toch ouderwets dat een schipper nu nog aan een haven moet doorgeven dat hij eraan komt, terwijl het bekend is waar hij vaart? Daar moet wat mij betreft nog heel erg veel aan gebeuren. En dat is een mooie taak voor de nieuwe minister van Infrastructuur en Milieu (I&M).
Die moet daar structuur in aanbrengen en mee aan de slag gaan. Want big data kan de efficiency van de binnenhavens flink vergroten. Wat zou het mooi zijn als we weten hoe laat een zeeschip uit Singapore vertrekt en dat we in Rotterdam precies weten hoe laat de binnenvaart aan de beurt is. Dat kan een
Stinkende scheepsdiesels kunnen toch echt niet meer
haven 10 keer zo efficiënt maken.’ Duurzaamheid is een ander belangrijk onderwerp.
‘We moeten de binnenhavens groener maken. Die stinkende diesels in binnenvaartschepen kunnen nu toch echt niet meer. Ook hiervoor vragen we steun van de minister. Er moet vanuit de overheid een steunprogramma komen voor schonere motoren. Alleen zo kan de binnenvaart vergroenen.’
De overheid
Janse de Jonge is kritisch over het handelen van de Rijksoverheid. ‘Wat betreft de dossiers over bijvoorbeeld afval en walstroom loopt het allemaal wel, maar wat ik mis is het nemen van beslissingen op strategisch niveau. De stip aan de horizon ontbreekt. Maak nu eens stappen in de modal shift, stimuleer dat en trek eraan. Dat geldt ook voor verduurzaming. En het gaat echt niet altijd alleen maar over geld, het gaat ook over denkwerk en planning.’ Ook over het beleid van minister Schultz van I&M is hij kritisch. ‘In de beginperiode heeft ze het echt wel goed gedaan, maar de laatste twee jaar is ze weggezakt. Ze is te druk geweest met de Omgevingswet en heeft daardoor veel laten lopen. Ik hoop dan ook dat haar opvolger een sterk bewindspersoon is.’ Als voorbeeld daarvan noemt Janse de Jonge staatssecretaris Sharon Dijksma. ‘De politieke achtergrond van de nieuwe minister speelt wat mij betreft geen enkele rol. Maar I&M heeft nu echt twee zware bestuurders nodig. Ik ga het liefst dit jaar nog bestuurlijk met ze in overleg.’
Eigen toko
Maar Janse de Jonge kijkt ook kritisch naar de NVB zelf. ‘Het is een diepe wens van mij dat we als NVB met meer clubs gaan samenwerken, bijvoorbeeld met Koninklijke BLN-Schuttevaer. Dat is te weinig van de grond gekomen en daarvoor moet ik toch echt mijn hand in eigen boezem steken. De havens en de binnenvaart zijn nog teveel versnipperd.
Als we gezamenlijk een brief naar de informateur sturen, dan staan er bijvoorbeeld 18 handtekeningen onder. Dat is teveel, daar kun je niet meer mee aankomen. We moeten dus ook de eigen toko op orde brengen. Maar dan verwacht ik ook dat het ministerie er vol voor gaat. De grote onderwerpen moeten dan op de agenda komen te staan. We kunnen daarbij een voorbeeld nemen aan het wegvervoer.
Die doen dat veel beter. Misschien zijn we wel te bescheiden, moeten we brutaler zijn, assertiever.’ Een van de meest in het oog springende zaken die de NVB de afgelopen jaren heeft bereikt is de modelhavenverordening van de Vereniging Nederlandse Gemeenten. Volgens Janse de Jonge gebruiken intussen steeds meer binnenhavens de verordening.
Trots is de voorzitter ook op de Binnenhavenmonitor die nu elke twee jaar verschijnt. ‘De monitor laat zien wat goed gaat en welke input nog nodig is.
Het stimuleert partijen zaken vlot op te pakken. Hij wordt goed gelezen en goed gebruikt.’
Ledenvergadering
Om zich te verdiepen in de Nederlandse binnenhavens, maakte Janse de Jonge het afgelopen jaar een tour langs de havens. Hij bezocht ze van Den Helder tot IJmuiden en van Friesland via Terneuzen tot Twente, alleen Limburg komt nog aan de beurt.
Hij ontmoette in de havens enthousiaste mensen en spreekt van veel dynamiek en mogelijkheden. ‘Er gebeurt veel in de havens. Maar ze zijn ook allemaal
Havens moeten inspelen op komst slimme schepen
anders, met verschillende belangen. Je ziet ook vaak dat ieder voor zich werkt, en dat is niet goed. Want er zijn ook veel gemeenschappelijke belangen. En wat mij opviel was dat de grote zeehavens, vaak ook binnenhavens zijn. De belangrijke vraag hier is wie er prioriteit heeft. Vaak is dat toch nog de zeevaart.
Wat ik precies heb ervaren koppel ik terug op de ledenvergadering van 6 oktober. Ik kan al wel zeggen dat ik een erg positief beeld van de binnenhavens heb gekregen.’
Havengelden
De NVB is ook nog steeds bezig met een uniforme manier voor havengeldheffing. ‘Bij de netwerkbijeenkomst Havensamenwerking op 21 juni in Zwolle is onder meer gesproken over de uniformering van havengelden. ‘Leden zien daar zeker het voordeel van. Maar er is nog niets te zeggen over een moment waarop de eerste resultaten te zien zouden kunnen zijn.’ De NVB werkt al wel aan een app voor het heffen binnenhavengeld en aan de legaliteit ervan in verband met het privaat gebruik van AIS-gegevens.
‘Momenteel bestaat onze rol uit het informeren van de havens over het wettelijk kader, en bij het ministerie aangeven dat dit wettelijk kader moet worden aangepast. Daar zijn ze mee aan de slag.’
Contributie
De NVB-leden krijgen binnenkort waarschijnlijk te maken met een contributieverhoging. Afhankelijk van de grootte van de haven betalen de leden straks gemiddeld iets meer dan 1000 euro per jaar. ‘De laatste jaren hebben we de contributie niet verhoogd, maar dat is nu echt nodig om ons werk te kunnen blijven doen. Als een gemeente belt voor advies, dan kost dat arbeidstijd, dus geld en daarvoor geven we de leden veel terug.’
Lobbyen is het belangrijkste werk van NVB-voorzitter Eric Janse de Jonge. Het kost hem een paar uur per week.
Foto: Erik van Huizen
