Op 19 februari 2021 heeft de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens (NVB) met topambtenaren van Rijkswaterstaat (RWS) een overleg gehad. Tijdens dit overleg zijn de strategische visies van beide organisaties met elkaar gedeeld. Een belangrijk doel van het overleg was het zoeken naar samenwerking en elkaar ontmoeten op een aantal belangrijke thema’s. Belangrijkste gespreksthema’s waren:
- Bereikbaarheid van het achterland en de binnenhavens en de noodzaak van een goed onderhouden en robuuste infrastructuur
- Digitalisering en binnenhavens
- Duurzaam havenbeleid - walstroom
Bereikbaarheid
Bereikbaarheid is één van de thema’s in de strategische agenda van de NVB. Binnenhavens zijn essentiële knooppunten in het multimodale achterlandnetwerk. Efficiënte achterlandverbindingen, een aantrekkelijk modal shift beleid én een goed onderhouden en robuuste infrastructuur en daarmee bereikbare binnenhavens zijn dan ook van essentieel belang. Helaas constateert de NVB dat de gebruikszekerheid van vaarwegen onder druk staat. Zie bijvoorbeeld dit artikel bij het NVB-nieuws. De dagelijks praktijk van binnenvaartondernemers maar ook verladers in het achterland zijn regelmatige stremmingen en vertragingen als gevolg van achterstallig onderhoud.
RWS: Tekorten op Beheer & Onderhoud bedreigen bereikbaarheid en veiligheid van Nederland
RWS erkent de door de NVB genoemde problematiek. De bereikbaarheid van Nederland staat of valt met goede infrastructuur, over weg en water. Die bereikbaarheid komt nu in gevaar. Er is een jaarlijks tekort vastgesteld van € 1 tot 1,4 miljard op het onderhoud van rijksinfrastructuur. Dat heeft niet alleen directe gevolgen voor de bereikbaarheid van Nederland. Als dat geld er niet is, kan dat leiden tot het sluiten van bruggen of sluizen omdat de veiligheid niet kan worden gegarandeerd. Dat leidt tot omwegen en vertragingen.
Achtergrond
In de komende jaren worden oplopende kosten voor instandhouding van de rijksinfrastructuur voorzien. Belangrijkste redenen voor deze oplopende tekorten: (1) Einde technologische levensduur van veel kunstwerken. Er zijn er veel gebouwd in de periode na 1950. (2) Intensiever gebruik infrastructuur, bijvoorbeeld meer en zwaardere voertuigen, grotere schepen. (3) Nieuwe eisen t.a.v. milieu, veiligheid etc.
Financiële consequenties: tekorten
Voor de periode 2022 en daarna verwacht het Rijk een tekort op het in stand houden van de netwerken van ruim € 1 mld. per jaar, zie deze Kamerbrief over de aanpak instandhouding Rijksinfrastructuur. Voor de korte termijn is dit probleem opgelost door budget naar voren te halen. Geld uit de toekomst, dus. Dat is geen structurele oplossing, want hierdoor daalt het budget voor instandhouding in latere jaren. Het gat nu wordt gedekt maar zal een nog groter gat vormen in de toekomst. Noodzakelijke actie: meer budget voor beheer en onderhoud van de infrastructuur: goed voor de bereikbaarheid en de economie van Nederland.
RWS heeft een structureel budget van € 1 tot 1,4 miljard per jaar nodig voor beheer en onderhoud van weg en water. Een flinke lobbyklus voor de NVB en collega-organisaties die dit ook aangaat! Meer budget voor beheer en onderhoud van de infrastructuur: goed voor de bereikbaarheid en de economie van Nederland.
Digitalisering en binnenhavens
Tijdens het gesprek met RWS heeft de NVB de stand van zaken geschetst van één van de geprioriteerde thema’s in de strategische agenda: het project ‘Digitalisering en Binnenhavens’. Nadat de resultaten van de eerste fase van dit project eind 2020 zijn gepresenteerd aan de leden van de NVB, heeft het NVB-bestuur de verdere koers uitgezet. De NVB constateert dat - om als binnenhavens deel uit te kunnen (en moeten!) maken van een slimme vervoers- en data-infrastructuur - flinke stappen moeten worden gezet. Met de tweede fase van het project ‘Digitalisering en Binnenhavens’ streeft de NVB naar een versnellingsaanpak van digitalisering in dit deel van de keten. Doel van het project is om drempels voor digitalisering te verlagen en havengemeentes en -bedrijven, te verleiden om zelf deze stappen te gaan zetten. Recent heeft de NVB een plan van aanpak voor de volgende fase van dit project besproken met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Raakvlakken met het werkveld van RWS: het effectief inzetten van data, RIS COMEX en het streven van een landelijke dekking van het project ‘Blauwe golf verbindend’. De NVB zoekt de samenwerking met RWS bij uitvoering van dit onderwerp.
Walstroom
Havens moeten investeren in walstroominfrastructuur. Conform Europese regelgeving moet dit gerealiseerd worden voor 31 december 2025. Voor de meeste Nederlandse binnenhavens is dit een grote uitdaging. Veel is onbekend, rendabel lijkt het niet en geld is er niet. Bundeling van krachten lijkt de enige oplossing om met dit thema aan de slag te gaan. Een aantal Nederlandse binnenhavens, met een strategische ligging op drie corridors van het TEN-T netwerk, heeft opdracht gegeven aan Port Solutions Rotterdam voor een onderzoek omtrent walstroom. In deze studie zijn de belemmeringen en kansen beschreven die aanbieders en gebruikers van walstroom zien, met als doel om gezamenlijk grote stappen te zetten in het verder verduurzamen van de Nederlandse binnenhavens. Zie voor meer informatie dit artikel over walstroomvoorzieningen en dit artikel over onderzoek naar naar de haalbaarheid van clustering van behoefte. Gelet op de ambities van RWS t.a.v. de uitrol van walstroom en de uitdagingen die er zijn, zoekt de NVB naar samenwerking met RWS.
