In 2014 heeft STC-NESTRA een landelijke analyse gedaan naar de havengeldsystematiek in de Nederlandse zee- en binnenhavens in relatie tot kansen voor het ontwikkelen van innovatieve bundelingsconcepten voor containerbinnenvaart. De conclusies en aanbevelingen uit het rapport van STC-NESTRA worden ondersteund door de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens. De NVB wil met haar leden de komende tijd actief aan de slag met de uniformering van havengeldverordeningen, waarbij de nadruk zal liggen op de grondslagen en niet zozeer op de tarieven.
Onderzoeksresultaten
De landelijke analyse wijst op een grote diversiteit aan het type heffingsgrondslagen en de hoogte van kosten voor operators. Uit analyse van verordeningen van gemeenten en havenbedrijven blijkt dat heffingsgrondslagen uiteen lopen tussen berekeningen op basis van ton laadvermogen of waterverplaatsing van het binnenvaartschip, per ton overgeslagen lading, per TEU, per container (vol of leeg), of een combinatie van voorgaande grondslagen. Bij enkele havens leidt dit tot relatief hoge kosten voor havengeld bij incidentele overslag van kleine hoeveelheden containers. Deze situatie vormt een barrière in de containerlogistiek en deze havens worden daarom uitgedaagd om deze drempel weg te nemen.
Kosten voor havengeld bepalend voor vervoersconcept
Operators passen steeds vaker bundelingsconcepten toe om containers efficiënter en met hogere betrouwbaarheid te vervoeren tussen de zeehavens en bestemmingen in het achterland. Deze ontwikkeling betekent wel dat schepen meerdere havens aandoen tijdens een omloop. Het gaat om de verdere ontwikkeling van ‘inland hubs’ en ‘hoppen’ van binnenschepen langs meerdere inland terminals. Daardoor neemt ook de frequentie van de vervoersdiensten toe, waardoor verladers meer mogelijkheden krijgen om containers te vervoeren per binnenschip. De lagere kosten en hogere kwaliteit leiden tot groei van containervervoer via binnenvaart.
Nederlandse Vereniging van Binnenhavens voor modernisering en uniformering
De Nederlandse Vereniging van Binnenhavens (NVB) benadrukt dat zij voorstander is van uniformering en standaardisering van zowel de havenverordening als de havengeldverordening. De havenverordening kent al een model dat in samenwerking met VNG is opgesteld, waarbij de havens de eigen inkleuring en verantwoordelijkheid kunnen behouden. De NVB juicht de initiatieven toe die in een aantal regio’s/provincies (Limburg, Twente, Zwolle-Kampen-Meppel) worden genomen inzake samenwerking om te komen tot regionale/provinciale harmonisering van onder andere een verbeterde binnenhavengeldregeling voor containers, droge lading en vloeibare producten. “De NVB zal aan de hand van de onderzoeksresultaten de gemeenten en havens bewust maken van het feit dat de huidige gehanteerde binnenhavengeldregeling een drempel kan zijn voor innovatieve bundelingsconcepten”, aldus Marijke van Haaren, voorzitter van de NVB.
Model Binnenhavengeldverordening
De NVB wil met haar leden de komende tijd actief aan de slag met de uniformering van havengeldverordeningen, waarbij de nadruk zal liggen op de grondslagen en niet zozeer op de tarieven. Wanneer een model voor de havengeldverordening ontworpen is, kunnen de havens hier zelf hun eigen inkleuring aangeven.
Positieve effecten voor regionale economie en milieu
Martin Quispel van STC-NESTRA “Gunstige randvoorwaarden voor bundeling in containervaart leidt tot positieve effecten voor de regionale economie en het milieu. Opvallend is dat voor een aantal terminals geen havengeld betaald hoeft te worden door operators. En juist bij deze terminals worden innovatieve bundelingsconcepten toegepast, bijvoorbeeld in Nijmegen en Oosterhout. In het algemeen is de aanbeveling om de huidige havengeld systematiek kritisch tegen het licht te houden vanuit een corridor perspectief. Past de systematiek nog bij beleidsdoelstellingen zoals het stimuleren van de regionale economie en het stimuleren van duurzaam vervoer? Daarbij biedt harmonisatie en innovatie door middel van moderne ICT technieken kansen om de havengelden beter te organiseren, tegen lagere kosten en met minder administratieve lasten voor de binnenvaart operators.”
Het volledige rapport 
20150327 Kansen voor slimme containerbinnenvaart en de havengelden - STC NESTRA kunt u hier downloaden. Het persbericht van STC-NESTRA en Rijkswaterstaat is hier te lezen.
