De Nederlandse binnenhavens zijn essentiële schakels in de logistieke keten. Ze zijn belangrijke knooppunten en een wezenlijk onderdeel in de achterlandverbindingen. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) en de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens (NVB) zijn er van overtuigd dat beschikbaarheid van cijfers van het economisch belang van het geïntegreerde netwerk van de zeehavens en binnenhavens onontbeerlijk is. IenM heeft recent besloten om op dezelfde wijze als de Zeehavenmonitor de toegevoegde waarde van de binnenhavens in kaart te brengen.
De NVB heeft in 2013 onderzoek laten doen naar de beste methode om het economisch belang van de Nederlandse binnenhavens te monitoren. De resultaten van eerdere onderzoeken staan in de rapporten "Blue Ports: knooppunten voor de regionale economie" en "Blue Ports, de onmisbare schakels". In 2012 was de toegevoegde waarde van de Nederlandse binnenhavens € 13,2 miljard. Met de inzichten van dit soort onderzoeken kunnen Nederlandse binnenhavens op een volwaardige wijze worden meegenomen in het beleid en de besluitvorming. Gekeken is of de huidige studies naar het economisch belang van binnenhavens kunnen worden door ontwikkeld naar een Binnenhavenmonitor. Uit onderzoek bleek dat deze methode volgens experts de toets der kritiek kon doorstaan.
Op dit moment zijn er 3 relevante monitoren: de Maritieme Monitor, de Zeehavenmonitor en de Blue Ports-rapporten van de NVB. Bij het opstellen van de Maritieme Monitor heeft in 2013 al afstemming plaatsgevonden met de Zeehavenmonitor. Een aantal data over zeehavens zijn op die manier meegenomen in de Maritieme Monitor.
Recentelijk heeft IenM opdracht aan Ecorys en de Erasmus Universiteit gegeven om in samenwerking met NVB ook voor het jaar 2013 de Binnenhavenmonitor conform de systematiek van de Havenmonitor in beeld te brengen. Voordelen van deze aanpak is dat er uniforme bronnen worden gebruikt.
