Strategische Agenda 2020 - 2025

Terugblik - Webinar Digitalisering en Binnenhavens op 8 mei 2020

 

“Betere data-coöperatie vraagt om een lerende houding!“

         Roeland van Bockel, ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

 

Digitalisering in de binnenvaart gaat veelal over integratie. Hoe integreren we de verzameling en het gebruik van data in één systeem of in een al maar groeiende set van gekoppelde systemen? Om steeds beter en efficiënter te kunnen werken integreren we het gebruik van data soms binnen een enkele haven, of tussen schippers en havens, tussen schippers, havens en bedrijven of tussen havens, schippers, havens, bedrijven en vaarwegbeheerders. Et cetera, et cetera.

​Maar hoe organiseer je digitalisering als je met steeds meer partijen van doen hebt? Hoe zorg je ervoor dat je geen beslissingen neemt waar je later op terug moet komen? Met wie moeten we wanneer in gesprek om ervoor te zorgen dat alle systemen aansluiten op elkaar? Digitalisering is immers te belangrijk om het over te laten aan ingenieurs c.q. softwareontwikkelaars. NVB-voorzitter Eric Janse de Jonge opent de discussie in het eerste webinar ‘digitalisering en binnenhavens’ op 8 mei 2020.

Interoperabel
Iemand die zich intensief bezig houdt met data delen binnen en tussen alle modaliteiten is Roeland van Bockel (ministerie IenW). Van Bockel schetst de opdracht waar we allen voor staan.

Willen we allemaal baat hebben bij data delen dan moeten we, ieder vanuit onze eigen rol, een aantal hobbels nemen. Zo is het wettelijk kader nog niet klaar om iedereen te laten digitaliseren, zijn we op aan aantal plekken nog gebonden aan papier en zijn grensoverschrijdingen een punt van aandacht voor data delen. “Wetgeving in Europa sluit niet overal even goed op elkaar aan.”

De belangrijkste uitdaging voor de toekomst van data-delen duidt Van Bockel aan met ‘interoperabiliteit’. Als we data willen delen om logistieke ketens sterker, meer betrouwbaar en beter inzichtelijk te maken, dan moeten ze op elkaar aansluiten. In de binnenvaart betekent dit dat de huidige versplintering te lijf moet worden gegaan.  En natuurlijk heeft de binnenvaart goede papieren vanuit de potentie op het gebied van duurzaamheid. Maar toch is het zaak om iets te doen aan de versplintering binnen de modaliteit en goed aan te sluiten op andere modaliteiten.

Dit vraagt een het een en ander van de manier waarop we organisaties op elkaar afstemmen, hoe we de datastructuur inrichten en hoe de wetgeving moet worden aangepast. Het is daarbij van belang te weten dat we niet moeten streven naar een centraal geregisseerd data beheer

Vanuit IenW wordt gepoogd innovatie te stimuleren. Succesvolle innovatie komt immers niet altijd vanzelf.  Veel projecten komen niet helemaal tot wasdom, bijvoorbeeld omdat wetgeving in de weg staat of dat het data delen tussen de modaliteiten moeizaam gaat.

Binnen de modaliteit en tussen de binnenvaart en de overheid, dat gaat al heel aardig. Maar de 4 modaliteiten blijven te vaak in hun eigen silo, met eigen standaarden. Daar moeten we vanaf. Willen we van elkaar kunnen profiteren, dan betekent dat niet dat er een koploper is waar de rest zich aan moet aanpassen, maar dat we een basis data infrastructuur organiseren hoe we op elkaar aansluiten.

Deze basis data infrastructuur bevorderen we met initiatieven in Nederland en daarbuiten. Een belangrijk Europees project op dat gebied is FEDeRATED. Daarmee zetten we een geharmoniseerd kader neer dat voorwaarden moet scheppen om tot compatibele systemen te komen. We maken daar bouwelementen van. We stemmen dan zaken af als: wat je moet doen om bij elkaar binnen te komen? Hoe richt je een zoekfunctie in? Hoe organiseren we dat het veilig kan gebeuren?

Als je je aandacht hier op richt, dan merk je al gauw hoe belangrijk vertrouwen is en dat dat vertrouwen onmogelijk gecreëerd kan worden met een grote centraal beheerde database en de machtspositie die dat met zich mee zou brengen. Een van de eerste en belangrijkste opdrachten is dat de organisaties op elkaar aansluiten.

Een belangrijke horde die we moeten nemen is een culturele. We moeten een lerende houding aannemen. Het ‘not invented here syndrome’ is iets wat ons zowel nationaal als internationaal parten speelt. Daar moeten we echt vanaf. Ik kan het niet genoeg zeggen, maar goed, frappez toujours!

Vanuit IenW geven we de binnenvaart graag rugdekking. Binnenvaart is belangrijk; we kunnen ons geen reverse model shift veroorloven. Daarom onderhouden we onze vaarwegen; de digitale wegen kunnen ook op ons rekenen.

TNO deed samen met IenW onderzoek voor binnenvaart en rail naar hoe data-coöperatie er nu uit ziet en waar mogelijkheden tot verbetering zitten.

Federatie van netwerken
Jaco van Meijeren, senior business consultant van TNO, legt uit dat de omgang met data in de binnenvaart toch wel versnipperd is. Tegelijkertijd zijn de partijen in hoge mate van elkaar afhankelijk. Samen moet de prestatie van de keten gerealiseerd worden. Als een schakel in de keten minder goed functioneert, heeft dat effect op de hele keten. Digitalisering is hier het middel om de binnenvaart betrouwbaarder en beter voorspelbaar te maken. 

Gevraagd of TNO data-coöperatie beziet vanuit het perspectief van varen of van logistiek is het antwoord: op de eerste plaats logistiek. Het product moet voor de juiste prijs op de juiste tijd en onder de juiste condities op de juiste plek komen. Transport over water is geen doel op zich, maar een middel.

Een belangrijk doel van digitalisering is het krijgen van zicht op de hele keten. Een concept als Control Tower (vanuit een centraal punt zicht houden op alle logistieke stromen) lijkt dan wel een heel goed idee, maar dat stuit al gauw op de problemen die Roeland van Bockel ook noemde. Het is heel moeilijk hier vertrouwen omheen te organiseren. “Wij verwachten dat het decentraal georganiseerd zal gaan worden, in een federatie van netwerken.”

Iedereen moet vooral eigen initiatieven ontwikkelen en zelf data verzamelen als dat nodig is, maar tegelijkertijd moeten er goede afspraken worden gemaakt over hoe data gedeeld kunnen worden om versnippering tegen te gaan.

Open source
Daan Schröder, Havenbedrijf Amsterdam, illustreert aan de hand van Poseidon, een project om duwbakken in beeld te krijgen, hoe zo’n innovatietraject kan gaan. Binnen Poseidon is men in een heel korte periode, middels een zogenaamde ’Google design sprint’, van ‘probleem’ gevalideerd prototype gegaan. De eis was hier dat data delen waarde vrij moest maken en dat zo’n traject klein begint, maar wel schaalbaar wordt gemaakt. Schröder wil resultaten open-source terug zetten in de community en hoopt en verwacht dat anderen er dan weer verbetering in aanbrengen waar iedereen baat bij heeft.

Het belang van de haven voor het voetlicht
Reflecterend op de bijdragen van Van Meijeren en Van Bockel stemt Janneke Gramberg, programmamanager POLO bij de provincie Overijssel, van harte in met het inzicht dat we weg moeten blijven bij supersystemen. Het is belangrijk te beginnen met het formuleren van het publieke belang, terwijl we ook de markt zijn werk laten doen waar mogelijk. Het doel is niet IT, maar het vereenvoudigen van processen en het verkrijgen van stuurinformatie. Daar waar digitale toepassingen nodig zijn, moeten we ervoor zorgen dat het op elkaar aansluit.

“De werkgroep is begonnen met het vraagstuk van inning havengelden. Dit ligt primair bij de havenbedrijven en is vaak ook nog een gemeentelijke aangelegenheid. Het krijgt echter niet altijd de volle aandacht van gemeenten. Gemeenten zien havengelden alleen als een inkomstenpost. Als digitalisering op het gebied van de inning van havengelden ook de mogelijkheid zou geven om beter bij gemeenten het economisch belang van de havens voor het voetlicht te brengen, dan zou er veel gewonnen zijn. Daarom is de keuze voor ‘inning havengelden’ ook zo’n goed beginpunt”, zegt Gramberg, “we beginnen heel operationeel en kunnen doorschakelen naar tactische en strategische informatie.  We zouden daarmee een doorkijkje naar de toekomst kunnen creëren.”

Digitalisering moet terugkerende administratie voor schippers bestrijden
Tim Steffens, van Port of Moerdijk, onderzocht vanuit een net iets ander motief of digitalisering de keten zou kunnen versterken. Zowel vaarwegbeheerder als -gebruiker bedienden zich van vooral analoge werkwijzen. “In Moerdijk zijn we ervan overtuigd dat digitalisering alle partijen in de keten kan helpen.” Belangrijk vindt Steffens het ook dat we niet van schippers te vaak moeten vragen dezelfde informatie keer op keer af te geven. “Dat kan efficiënter.” Steffens is blij met de schets van het grotere plaatje door Van Bockel, maar vraagt zich ook hardop af of een regisserende en initiërende rol de overheid niet beter zou passen. De overheid zou misschien ook wel een raamwerk en standaarden actief mogen opleggen. Gevraagd naar wat Steffens verlangt van het project met de NVB stelt hij: “Hier bepalen we onze eigen positie ten aanzien van data delen. Met wie delen we wat? Er is één ding waar ik me binnen de werkgroep zorgen over maak. Soms bespreken we alternatieven voor AIS, omdat het een beetje een precair onderwerp is. Dan vraag ik me af of dat nu wel de goede route is. Dat zou achteruitgang zijn.”

Ronald Bijl, geassocieerde partner van de NVB en directeur Park-line Aqua,  is heel blij met de inzet van NVB. “Ik geloof heel sterk in dit soort publiek-private samenwerkingen”, zegt Bijl, waarna hij zich aansluit bij de andere sprekers dat we de utopie van één groot datasysteem moeten verwerpen. Het gaat niet gebeuren. Het vertrouwen in een goed resultaat van het programma begint ermee dat de NVB de mythe bestrijdt dat automatisering al het werk uit handen gaat nemen. “Data zit niet alleen in machines, maar ook in mensen. Automatisering moet het werk makkelijker maken, maar het is geen doel op zich”.

Voor Ronald staat centraal dat het doel heel helder voor ogen moet staan. Als je wil dat je beschikt over een goede sturingsinformatie en ketenverantwoordingsinformatie dan moet je op tijd scherp hebben wat dat precies betekent. Je kan er pas iets uithalen als je weet wat je erin stopt.

 

Op 26 juni om 10.00 uur is het tweede webinar. Noteert u de datum alvast in uw agenda of meld u zich nu al aan. Het programma volgt.

 

 

Masterclass ‘Duurzaam en Toekomstbestendig Havenbeleid’

Op woensdagochtend 3 juni 2020 organiseerde de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens in samenwerking met geassocieerde partners Movares en DGMR, de masterclass ‘Duurzaam en toekomstbestendig havenbeleid’. Vanwege de genomen maatregelen om de verspreiding van COVID-19 te beperken is er gekozen voor een digitaal Webinar. Lijdia Pater, secretaris van de NVB en Bart Bouwens van Movares leidden deze masterclass.

Deze masterclass ging over ‘duurzaamheid’. Dit begrip heeft zich in de afgelopen jaren ontwikkeld tot een containerbegrip, waarvoor een eenduidige definitie ontbreekt. Niet voor niets staat dit thema op de strategische agenda van de NVB. Uit onderzoek is gebleken dat de behoefte bestaat aan een eenduidige aanpak om een duurzaam en toekomstbestendig havenbeleid te ontwikkelen. Door dit thema te agenderen en doelen te stellen ondersteunt en stimuleert de NVB haar leden om te werken aan duurzame en toekomstbestendige havens. De NVB maakt werk van dit thema. Dat doen we samen met de geassocieerde partners Movares en DGMR. De werkgroep is begin 2020 gestart met het ontwikkelen van een handreiking en tooling die gemeenten en binnenhavens kunnen gebruiken als basis om het duurzaam havenbeleid vorm te kunnen geven.

Tijdens de masterclass werd ingezoomd op vragen als ‘Wat verstaan wij onder duurzaamheid?’, ‘Waarom is het belangrijk om een duurzaam en toekomstbestendig havenbeleid te ontwikkelen?’ en vooral ‘Hoe breng je een duurzaam en toekomstbestendig havenbeleid in de praktijk’?.

Movares en DGMR gaven een uitgebreide toelichting op dit thema. De havens van Wanssum en Roermond, die hun ambities presenteerden, zijn bereid om de handreiking en tooling in praktijk te toetsen. Op de vraag ‘wat is de motivatie geweest om aan te melden als praktijkcase?’ klinkt een eenduidig antwoord: "met de betrokkenheid van de NVB, Movares en DGMR zijn wij in staat om pionierend te leren. Deze bron van kennis is van essentieel belang om keuzes te kunnen maken en richting te bepalen voor onze haven"

Interactieve masterclass
De masterclass ‘Duurzaam en toekomstbestendig havenbeleid’ werd gegeven via een webinar via Microsoft Teams. Een mooie bijkomstigheid van het digitale vergaderen is de mogelijkheid om de vergadering op te kunnen nemen. Op deze manier kan het webinar op een later tijdstip (opnieuw) bekeken worden. Met behulp van de ‘Mentimeter’ en de inzet van de chatfunctie werd het een dynamische en interactieve bijeenkomst met een hoge betrokkenheid van de deelnemers. Uit de reacties van de deelnemers is gebleken dat de inhoud van de masterclass ‘Duurzaam en toekomstbestendig havenbeleid’ erg op waarden wordt geschat en zelfs motiverend werkt om ermee aan de slag te gaan. De NVB, Movares en DGMR kijken terug op een zeer geslaagde digitale masterclass. De presentatie die is gegeven tijdens de Masterclass bevat waardevolle informatie. Deze kunt u hier downloaden.
 

Bekijk hier de opname van de masterclass ‘Duurzaam en Toekomstbestendig Havenbeleid’.

 

 

Masterclass 'Binnenhavens: revitaliseren met behoud van omgevingskwaliteit'

Op woensdagmiddag 31 oktober 2018 organiseerde de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens in samenwerking met geassocieerde partner Witteveen+Bos, een masterclass 'Binnenhavens: revitaliseren met behoud van omgevingskwaliteit'. Arno Hofmeijer en Elisabeth Ruijgrok van Witteveen+Bos leidden deze masterclass.
 

Deze masterclass ging over het spanningsveld tussen de economie en de fysieke leefomgeving. Hoe laten we bedrijvigheid in de Nederlandse binnenhavens toenemen zonder dat dit ten koste gaat van omgevingskwaliteit? Aan de hand van enkele praktijkvoorbeelden werd getoond hoe je zowel de economische als omgevingsimpact kunt bepalen. Baatgericht ontwerp is hierbij het sleutelwoord. Doel van de masterclass was om deelnemers inzichten te geven welke maatregelen denkbaar zijn, wat de invloed hiervan is op de omgevingskwaliteit en met welke baten. Zo kunnen bij de realisatie van havenontwikkelingen de volgende aspecten van invloed zijn op de fysieke leefomgeving: luchtkwaliteit, geluidscontouren, Natura 2000-gebieden, waterkwaliteit en -kwantiteit. Hoe om te gaan met afwegingen bij meningsverschillen tussen bedrijven, bijvoorbeeld vanwege de milieuruimte of geluidscontouren of actiegroepen van boze bewoners?
 

Interactieve masterclass
De masterclass 'Binnenhavens: revitaliseren met behoud van omgevingskwaliteit' was dynamisch en interactief. Met behulp van het spel ‘Hoe ontstaat een baat?’ gingen deelnemers aan de slag met een set maatregelen op allerlei terreinen, de invloed ervan op de omgevingskwaliteit en de baten ervan. Het spel was de opmaat voor het rekenen met een fictieve binnenhavencasus. Met de uit het spel verkregen kennis ervoeren de deelnemers in de plenaire rekensessie de  (soms verrassende) inzichten in de effecten van bepaalde maatregelen. In deze casus werd plenair berekend wat de effecten zijn van bepaalde maatregelen. Zowel het effect van de overlast in de havens als het effect van maatregelen die daar iets aan doen, worden uitgedrukt in euro’s. Voor de waardebepaling werd gebruik gemaakt van ervaringscijfers en kengetallen. Een deel van die ervaringscijfers en kengetallen zijn afkomstig van het Steunpunt Economische Expertise, dat het loket is voor kennisuitwisseling en advies op het terrein van economische evaluatie voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Rijkswaterstaat. Op deze website kunt u hier meer over lezen: www.rwseconomie.nl.
 

 NVB-Masterclass Binnenhavens: revitaliseren met behoud van omgevingskwaliteit

 

 

 

 

 

 

 

Sfeerimpressie

Rondetafelbijeenkomst Havenkoplopers

Maatschappelijke vraagstukken op het gebied van de 3 D’s - Duurzaamheid, Digitalisering en Decarbonisering - zijn steeds meer bepalend voor de ontwikkeling en het beheer van havens. Om uitdagingen aan te gaan en kansen te verzilveren moeten vooruitstrevende havenbeheerders de krachten bundelen. Daarom hebben PSR, Park-line Aqua en de NVB een groep havenkoplopers gemobiliseerd. Op 3 april 2019 werden in de haven van Amsterdam interessante discussies gehouden over de volgende thema’s:

• Rol van de havendienst
• Samenwerking
• Digitalisering
• Haventarieven
• Duurzaamheid / Walstroom

Uitgangspunt is dat toekomstbestendige havens deel uitmaken van een slimme en duurzame vervoersinfrastructuur. Er werd dan ook uitgebreid gediscussieerd over digitalisering. Voor een toekomstbestendige afwikkeling van de scheepvaart in havens is digitalisering onontbeerlijk. Idealiter worden de data voor het operationele beheer van havens in één platform ontsloten, aldus de havenkoplopers op 3 april. Geconcludeerd werd dat voor veel onderwerpen een gedeelde visie nodig is. Bij veel voor havens belangrijke thema’s is de uitdaging om te zoeken naar uniformiteit en hierbij vooral als havens samen te werken!

De door havenkoplopers genoemde uitdagingen zijn stuk voor stuk thema’s in de strategische agenda van de NVB voor de komende jaren. De NVB gaat dan ook graag voor en met de havenkoplopers aan de slag!
 

 20190403 Rondetafelbijeenkomst Havenkoplopers (2.96 MB)
 

Sfeerimpressie

 

Masterclass 'Is uw havenorganisatie klaar voor de toekomst?'

Op donderdagmiddag 3 oktober 2019 organiseerde de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens in samenwerking met geassocieerde partner Stig∆ en Erasmus UPT, een masterclass 'Is uw havenorganisatie klaar voor de toekomst?'. Aan de hand van willen, weten, kansen en kunnen werden de deelnemers meegenomen in de economische en organisatorische aspecten van de haven.

 

Willen. Wat is het doel van uw haven? Ligt er een plan? Is er een bewuste bedrijfseconomische keuze of is de keuze meer politiek en minder rationeel? Onno Roelofs van Stig∆ discussieerde met de deelnemers over de overwegingen die ten grondslag liggen aan organisatiekeuzes. Aan de hand van vier kwadranten kun je in essentie alles ontwikkelen, maar je moet er minstens twee onder controle hebben om ook echt aan de slag te kunnen (slide 7).
 

Weten. Hoe verhoudt het doel van uw haven zich tot de economische toegevoegde waarde? Martijn Streng van Erasmus UPT vertelde de deelnemers het laatste nieuws over de Binnenhavenmonitor. Inzicht in de economische meerwaarde van havens kan nuttig zijn, zowel voor de onderbouwing voor investeringen, als voor de benodigde aandacht en bestuurlijke verankering. Martijn Streng deed een oproep om vooral mee te werken aan het opstellen van de Binnenhavenmonitor. Een goede monitor valt of staat met de input!
 

Kansen. Geen circulaire economie zonder binnenhavens! Bart Kuipers van Erasmus UPT ging in op de randvoorwaarden voor de ontwikkeling van de circulaire economie in binnenhavens. Aan de hand van praktische voorbeelden werden de deelnemers meegenomen in de mogelijkheden en de kansen voor binnenhavens op dit gebied.
 

Kunnen. Is uw havenorganisatie klaar voor de toekomst? Deelnemers discussieerden over de verschillende scenario's voor verschillende havens.

 

 

 

 NVB-Masterclass Is uw havenorganisatie klaar voor de toekomst (8.66 MB)

 

 

 

 

 

 

 

Informatiebijeenkomst RiverGuide en binnenhavens

Op woensdagmiddag 16 mei organiseerde de NVB, samen met Rijkswaterstaat en andere relevante partijen een informatiebijeenkomst over RiverGuide.
 

De NVB constateerde voorafgaand aan de bijeenkomst dat er, zowel bij de beheerders als de gebruikers van havens, behoefte is aan bundeling, uniformering en digitalisering van informatie van de havens. De NVB stelde vast dat bij de invulling van deze behoefte versnippering dreigt.
 

RiverGuide is het innovatieplatform van en voor de vaarwegbeheerders om samen met de vaarweggebruikers snel te kunnen innoveren door slim data te delen en te visualiseren. Op 16 mei lieten de deelnemers zich informeren over de mogelijkheden van een uitrol in de Nederlandse binnenhavens van dit door Rijkswaterstaat ondersteunde initiatief. De deelnemers zijn geïnformeerd over RiverGuide en de mogelijkheden van:

• Slim combineren en digitaliseren van informatie.
• RiverGuide functionaliteiten nu en in de toekomst.
• Samenhang met initiatieven als het Binnenvaart Ligplaatsen Informatie Systeem (BLIS) en Blauwe golf verbindend.

​
​Het slim bundelen en combineren van data kan bijdragen aan de veiligheid in en bereikbaarheid van havens én een betere benutting van de Nederlandse haveninfrastructuur. De deelnemers waren verbaasd over hoeveel informatie nu al beschikbaar gesteld wordt via RiverGuide. De deelnemers konden ook meedenken en meewerken aan toekomstige functionaliteiten; er wordt al geëxperimenteerd met het verzamelen van informatie via deze app.
 

Presentaties

Hieronder kunt u de gegeven presentaties downloaden:
 

 20180516 Informatiebijeenkomst RiverGuide en binnenhavens Geheel (4.21 MB)
Alle presentaties van de NVB-informatiebijeenkomst RiverGuide en binnenhavens zijn als geheel, in één keer te downloaden

 

 

 

 

 

 20180516 Fairway Information Services RWS (273.91 kB)
Wat en waarom? Uw nautische data op orde & Fairway Information Services
Paul van der Maat, Rijkswaterstaat

 

 

 

 20180516 Riverguide algemeen B. Röhner HbR (1.32 MB)
Hoe? RiverGuide voor de binnenvaart
Ben Röhner, Havenbedrijf Rotterdam

 

​

​

 20180516 Twentekanalen en RiverGuide prov. Overijssel (993.03 kB)
Havenbedrijf Twente aan de slag met RiverGuide
Jeroen Fanoy, provincie Overijssel

 

 

 

​

Masterclass ‘De duurzame haven van de toekomst’ - deel 3

Op donderdag 12 en vrijdag 13 april 2018 vond in Nijmegen het Ports and the City - Smart & Healthy congres plaats. Gedurende dit tweedaagse internationale congres, waren er drie workshoprondes, naast de plenaire gedeelten en netwerkmomenten. Op donderdagmiddag organiseerde de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens (NVB) in samenwerking met geassocieerde partner Port Solutions Rotterdam(PSR) één van deze workshops met als titel “Duurzame haven dankzij slimme havengeldstructuur”. De experts Marieke Vavier en Bart Verkade hebben samen met de deelnemers gekeken naar de bestaande systematiek van havengeldstructuur. De deelnemers – havenbeheerders, havengebruikers: zowel schippers als terminals, adviseurs, wetenschappers en andere geïnteresseerden in de binnenhavens en binnenvaart – namen actief deel aan de discussie rondom diverse stellingen die de experts van PSR poneerden. Hier kunt u de presentatie  20180412 Workshop Duurzame haven dankzij slimme havengeldstructuur downloaden. Hieronder kunt u het verslag lezen.

 

Geschiedenis

Marieke en Bart hadden al een sneak preview over de workshop gegeven in het magazine Havenlocaties Nederland 2018, in het artikel " Tijd voor actie: modernisering van haventarieven" op de pagina’s 16, 17 en 18. In het artikel is uitgebreid ingegaan op de geschiedenis van de havengelden en de structuur daarvan. Die gaat terug naar de tijd waarin de schippersbeurzen nog bestonden en er nog veel stukgoed werd geladen en dit alles met de hand gebeurde, waardoor het laden en lossen lang duurde. Ontwikkelingen als containerisatie, schaalvergroting van zowel zee- als binnenvaart en diverse nieuwe logistiek concepten, vragen om een aanpassing en optimalisatie van inzet van haveninfrastructuur. De manier van werken en de snelheid van werken zijn veranderd en die past niet meer bij de grondslagen van de havengeldstructuur die worden gehanteerd.

Schaarste

Stelling: De kern van een duurzame inrichting van een haventariefstructuur is het beprijzen van schaarste.
 

De deelnemers namen actief deel aan de discussie over bovenstaande stelling. Geconcludeerd werd dat het belangrijk is om een goed evenwicht te hebben tussen de beschikbaarheid van de infrastructuur en de vraag naar die infrastructuur. Men vindt het vooral belangrijk te weten wat er wordt geboden voor het havengeld; dat het havengeld wordt geïnvesteerd in de haven; en dat er tussen de havens samen wordt gewerkt om tot eenduidigheid te komen over de structuur van havengeld. Met betrekking tot het laatste punt, de workshop is een eerste stap om hier gezamenlijk aan te gaan werken.
 

Verblijfsduur

Vraag: Wat is de gemiddelde verblijfsduur in een binnenhaven?
 

Op basis van statistieken in verschillende havens, blijkt dat 43% van de schepen één dag of korter in de binnenhaven is. Daarom zou er afgevraagd kunnen worden of de zogenaamde weekbriefjes of 14-dagenbriefjes nog wel van deze tijd zijn.

Bezetting

Workshop Staatssteun en binnenhavens

Op maandagmiddag 4 december organiseerde de NVB in samenwerking met Stig∆ en STIJL advocaten een workshop over de extra mogelijkheden die de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV) / General Block Exemption Regulations (GBER) biedt voor het ontwikkelproces van een haven vanuit een gemeente of provincie gezien.
 

Staatssteun wordt vaak gezien als belemmering voor (binnen)havenontwikkelingen. Tijdens deze workshop werd toegelicht hoe de AGVV juist kan bijdragen aan de (binnen)havenontwikkeling. Onder meer werd ingegaan op de werking van de AGVV, steun voor de aanleg van openbare infrastructuur en private infrastructuur en recente steun casus bij binnenhavens. Er was ruime mogelijkheid voor discussie en vragen over het onderwerp.
 

De sprekers tijdens deze workshop werken momenteel aan een publicatie over de Algemene Groepsvrijstellingsverordening. Dit praktische handboek verschijnt in de eerste helft 2018. De door de deelnemers gemaakte opmerkingen en gestelde vragen zijn hier ook bruikbaar voor.

Visueel vergaderen

Tijdens de workshop was Steven Bouwens van Visueel Vergaderen aanwezig, hij tekende live met de workshop mee. Daarbij heeft hij twee leuke illustraties gemaakt. Deze zijn hieronder te zien. Wanneer op de afbeelding geklikt wordt kan deze als PDF in goede kwaliteit gedownload worden.

Scroll verder naar beneden voor de presentaties.
​

​

​

Presentaties

​Hieronder kunt u de gegeven presentaties downloaden.

 

 20171204 Workshop Staatssteun en Binnenhavens Presentatie RuG Langer (318.76 kB)

Inleiding staatssteun voor binnenhavens en de rol van de Europese Commissie
door prof. dr. mr. J. Langer, bijzonder hoogleraar Europees recht en de Nederlandse rechtsorde aan de Rijksuniversiteit Groningen
 

 

 

 20171204 Workshop Staatssteun en Binnenhavens Presentatie Stijladvocaten Hovius (323.6 kB)

AGVV voor binnenhavens: hoe pas ik het toe
door mr. T.E. Hovius, partner Stijl Advocaten
 

 

 

 20171204 Workshop Staatssteun en Binnenhavens Presentatie STIG Delta Bakker (3.62 MB)

Binnenhavenontwikkeling in de praktijk: tips & tricks
door ing. A.P. Bakker Msc MRICS, partner Stig∆​
 

 

 

Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking

Noot: Alle afbeeldingen in dit artikel zijn aanklikbaar. Bij aanklikken download u of de desbetreffende presentatie of opent u het desbetreffende Twitterbericht. De presentaties zijn exclusief voor NVB-leden te downloaden, daarvoor dient men in te loggen.

Havensamenwerking: vallen en opstaan of vol vooruit gaan?

Op woensdagmiddag 21 juni 2017 kwamen ruim 25 leden van de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens op het stadhuis in Zwolle bij elkaar om kennis en ervaringen met elkaar te delen over de verschillende vormen en aanpakken van havensamenwerking tijdens de NVB-Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking. Er is een verscheidenheid aan manieren waarop invulling wordt gegeven aan havensamenwerking. Tijdens de bijeenkomst werden er verschillende inzichten verkregen en de voor- en nadelen van de samenwerkingsvormen in kaart gebracht. De sprekers stelden zich kwetsbaar op en lieten zich het hemd van het lijf vragen, waardoor er een levendige discussie ontstond. Duidelijk kwam naar voren dat er geen goede of foute manier van samenwerken is.

Hoe kun je elkaar als havens en havenclusters versterken?

Tijdens de bijeenkomst werd er de vraag gesteld hoe je elkaar als havens en havenclusters kunt versterken. Deze NVB-Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking is daar een pakkend voorbeeld van, havens kunnen met elkaar sparren en nadenken over verregaande samenwerking tussen havens. Gezien de goede discussies tijdens de bijeenkomst lijkt dit ook zeker niet de laatste bijeenkomst te zijn die over samenwerken gaat.

Alle presentaties van de NVB-Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking zijn als geheel, in één keer te downloaden door NVB-leden  20170621 Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking Geheel.

Lees hieronder het volledige verslag van de geslaagde NVB-Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking.

 

Port of Zwolle: “Eén profilering naar logistieke partijen, in binnen- en buitenland”

Marco Swenne, general manager bij Port of Zwolle vertelde hoe het havensamenwerkingsverband tussen Zwolle, Kampen en Meppel is ontstaan. Iedere haven had zijn eigen organisatie (drie kippen en een paardenkop, aldus Marco Swenne) maar onvoldoende slagkracht om focus en ambitie te hebben om de regio stevig op de kaart te zetten. Door het oprichten van Port of Zwolle, creëren zij massa en willen de mainports Rotterdam, Amsterdam en Antwerpen met de regio in gesprek. Port of Zwolle wil meerwaarde creëren voor de hele regio, een belangrijke spil zijn voor de economie en werkgelegenheid.

Groeimodel in drie fasen

Het verzoek vanuit de drie gemeenten was om snel tot een resultaat te komen. Het oprichten van een entiteit leek het snelst te regelen. Andere thema’s zouden dan aan bod komen in een latere fase. Van belang was eerst het ‘laaghangend fruit te plukken’. Er moesten stappen naar buiten gezet worden en Port of Zwolle moest zichtbaar worden en hét loket worden waar het bedrijfsleven bij aan klopt. Fase 1 bestaat dus uit lobby, marketing, acquisitie, kennisdeling en fondsenwerving.

Binnen Port of Zwolle wordt er voorzichtig aan gewerkt om naar fase 2 te gaan waarbij er zal worden gekeken naar de integratie van het nautisch beheer, de inning van havengelden en de uniformering van de haven(geld)verordening. Pas in fase 3 zal het beheer en onderhoud aan bod komen.

Lees meer over Port of Zwolle in de presentatie ( 20170621 Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking Marco Swenne Port of Zwolle) die Marco Swenne gaf en op www.portofzwolle.nl. Voor de bedrijfsfilm van Port of Zwolle klik hier.

 

Havenbedrijf Twente: “Alle havenzaken onder één dak en uniformiteit in bovenregionaal havenbeheer”

Manager en kwartiermaker, Gerry Waanders van Havenbedrijf Twente verteld over de samenwerkingsvorm waarvoor de 5 gemeenten Almelo, Enschede, Hengelo, Hof van Twente en Lochem hebben gekozen. Voor de 5 gemeenten was het opzetten van een entiteit of rechtspersoon van ondergeschikt belang. Havenbedrijf Twente is dan ook niet meer dan een geregistreerde werknaam van de netwerkorganisatie die zij zijn. De gemeenten wilden juist eerst met elkaar onderzoeken wat hen nu precies aan elkaar bindt. Binnen de verschillende gemeenten was er geen focus op haventakken en waren die versnipperd in de organisaties verdeeld. De regio heeft de ambitie een logistieke draaischijf en hot spot te worden.

5 werkgroepen vormen de basis

Binnen het Havenbedrijf Twente zijn er 5 werkgroepen opgericht. Elke werkgroep wordt door één van de vijf gemeenten getrokken, maar alle gemeenten zitten in de werkgroep aan tafel. Niet alleen gemeenten schuiven aan bij de werkgroep, maar ook de provincies Overijssel en Gelderland, de ondernemersvereniging Port of Twente, Rijkswaterstaat en andere belangrijke stakeholders.

 

 

Uniformiteit

De 5 gemeenten hebben een aantal zaken inmiddels al gezamenlijk gerealiseerd, namelijk één havenverordening;  één verordening op de heffing en invordering van haven-, kade- en opslag gelden en één tarief; en één loket voor havengelden. In 2017 zal een “Binnenhavenvisie Twentekanalen 2017 – 2030” worden vastgesteld.

 

Lees meer over Havenbedrijf Twente in de presentatie ( 20170621 Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking Gerry Waanders Havenbedrijf Twente) die Gerry Waanders gaf en op www.havenbedrijftwente.nl. Voor de bedrijfsfilm van Havenbedrijf Twente klik hier.

 

Wat eerst: sterk merk of eenduidige regelgeving?

De aanpak van Port of Zwolle verschilt duidelijk van die van Havenbedrijf Twente. Port of Zwolle heeft eerst gewerkt aan de etalage en daarna de winkel en Havenbedrijf Twente richt juist eerst de winkel in en daarna de etalage. Gerry Waanders gaf aan dat men hard werkt aan eenduidige regelgeving, ze willen met name de gebruiksvriendelijkheid van de havens en het kanaal verbeteren. Marco Swenne laat weten dat de ondernemers de dragers van de regio zijn en dat het vestigingsklimaat geoptimaliseerd moet worden door het weghalen van obstakels die dat belemmeren en het voeren van een sterk merk.

 

Belang bestuurlijk commitment

Tijdens de netwerkbijeenkomst is ook gesproken over de noodzaak van bestuurlijk commitment.

 

Blueports Limburg: “Stimulerende en faciliterende provincie nodig bij havensamenwerking?”

Rina Engelen, beleidsmedewerker goederenvervoer bij de provincie Limburg ging in op de rol die de provincie heeft en heeft gehad bij de totstandkoming van het havensamenwerkingsverband tussen maar liefst 10 havengemeenten in Limburg. De provincie heeft een zeer stimulerende en faciliterende rol gehad bij het bij elkaar brengen van deze gemeenten. Verschillende documenten, visies en onderzoeken zijn gezamenlijk opgesteld. Tot teleurstelling van de provincie Limburg, is men helaas nog niet gekomen tot uniformering van de grondslag en inning van het havengeld.

Borging van de havensamenwerking

Nu ongeveer tien jaar later heeft de provincie minder tijd om aan de havens te besteden door interne inkrimpingen. Door het iets meer terugtrekken door de provincie, bestaat het gevaar dat de havens de samenwerking niet meer voldoende met elkaar opzoeken. Hoe kan de betrokkenheid bij de havensamenwerking voldoende worden geborgd? Bestuurlijke agendering is noodzakelijk om havenontwikkeling te stimuleren. Hier kan het bedrijfsleven aan bijdragen door aandacht te vragen voor ontwikkeling van de regio. Het bij elkaar brengen van een budget om zaken uit te besteden, kan ook bijdragen aan de continuïteit van de havensamenwerking. Wanneer er moeilijk capaciteit vrij te maken is om taken op te pakken, kan dit dan worden uitbesteed. Het blijven uitwisselen van kennis en informatie, is ook een belangrijk onderdeel van de havensamenwerking.

Lees meer over Blueports Limburg in de presentatie ( 20170621 Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking Rina Engelen Blueports) die Rina Engelen gaf en op www.limburg.nl/binnenhavens.

 

Frisian Ports: “Friese havensamenwerking als onderdeel van een robuust vaarwegennetwerk”

Mariët Tefi-Dontje, projectleider Economische Zaken bij de gemeente Smallingerland en hoofdtrekker van het havensamenwerkingsverband Frisian Ports, ging in op de vragen en uitdagingen die zij heeft bij het opzetten van de (nog zeer jonge) samenwerking tussen 8 gemeenten. Frisian Ports staat nog maar aan de wieg van het samenwerken, maar is van mening dat de promotie sterker moet en kan en dat er in de havens nog veel potentie is om ladingstromen effectiever en efficiënter te kunnen afhandelen.

Hoe ga je om met belangen van de individuele gemeente?

Mariët Tefi-Dontje gaf aan het uitdagend te vinden om een balans te vinden tussen enerzijds de gemeenten die graag diepgaander de havensamenwerking willen aanpakken en anderzijds de gemeenten die het graag allemaal wat algemener en op hoofdlijnen willen bekijken. Volgens de aanwezigen is dat altijd een uitdaging, maar zal je daar bij elk onderwerp weer een weg in moeten zien te vinden. Daar is geen eenduidig antwoord op te formuleren. Mogelijk bieden de verschillende vormen van havensamenwerking een handvat om zelf te komen tot één vorm van havensamenwerking of een variant daarop.

Lees meer over Frisian Ports in de presentatie ( 20170621 Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking Mariët Tefi-Dontje Frisian Ports) die Mariët Tefi-Dontje gaf.

 

Afsluiting: netwerkborrel

De netwerkborrel na afloop was integraal onderdeel van de bijeenkomst. De NVB is blij dat leden onderling afspraken maakten om nog meer van elkaar te leren.

Masterclass ‘De duurzame haven van de toekomst’ - deel 1

Op donderdag 6 oktober 2016 organiseerde de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens een Masterclass De Duurzame haven van de toekomst - deel 1. De eerste van de serie masterclasses ging over de nieuwe Omgevingswet en werd georganiseerd samen met enkele van onze geassoceerde partners te weten:

en    en 

Spoedcollege Omgevingswet

Gerard van Kempen van DGMR en Irene Buitenhuis van Movares, gaven de deelnemers een spoedcollege ‘Omgevingswet’. Het hoe en wat rondom de wet kwam uitgebreid aan bod. De komende tijd staat er veel te gebeuren. De nieuwe Omgevingswet gaat heel anders te werk, dan de huidige systematiek met een ‘festival’ van onderzoeksrapporten. Met de nieuwe Omgevingswet mag er gebruik worden gemaakt van een ‘mengpaneel’. De verschillende onderdelen om te komen tot een veilige en gezonde fysieke leefomgeving, mogen binnen bepaalde grenzen ‘heen en weer’ geschoven worden.
​

Casus Waasdam

Marieke Vavier van Port Solutions Rotterdam legde de casus van de niet-bestaande gemeente Waasdam uit. Vervolgens namen de deelnemers actief deel aan het beantwoorden van een drietal vragen.
 

 NVB-Masterclass Duurzame haven van de toekomst - deel 1 (Omgevingswet)
NVB-leden kunnen hier alle presentaties als geheel downloaden

 

 

 

 

 

 

 

 

Aanbod geassocieerde partners DGMR, Movares en Port Solutions

Naar aanleiding van de Masterclass, bieden de geassocieerde partners DGMR, Movares en Port Solutions een Quick scan Omgevingswet aan exclusief voor leden van de NVB. U kunt hieronder het aanbod downloaden (let op! u dient ingelogd te zijn).

 Aanbod geassocieerde partners DMGR, Movares en Port Solutions: Quick scan Omgevingswet