Noot: Alle afbeeldingen in dit artikel zijn aanklikbaar. Bij aanklikken download u of de desbetreffende presentatie of opent u het desbetreffende Twitterbericht. De presentaties zijn exclusief voor NVB-leden te downloaden, daarvoor dient men in te loggen.
Havensamenwerking: vallen en opstaan of vol vooruit gaan?
Op woensdagmiddag 21 juni 2017 kwamen ruim 25 leden van de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens op het stadhuis in Zwolle bij elkaar om kennis en ervaringen met elkaar te delen over de verschillende vormen en aanpakken van havensamenwerking tijdens de NVB-Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking. Er is een verscheidenheid aan manieren waarop invulling wordt gegeven aan havensamenwerking. Tijdens de bijeenkomst werden er verschillende inzichten verkregen en de voor- en nadelen van de samenwerkingsvormen in kaart gebracht. De sprekers stelden zich kwetsbaar op en lieten zich het hemd van het lijf vragen, waardoor er een levendige discussie ontstond. Duidelijk kwam naar voren dat er geen goede of foute manier van samenwerken is.
Hoe kun je elkaar als havens en havenclusters versterken?
Tijdens de bijeenkomst werd er de vraag gesteld hoe je elkaar als havens en havenclusters kunt versterken. Deze NVB-Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking is daar een pakkend voorbeeld van, havens kunnen met elkaar sparren en nadenken over verregaande samenwerking tussen havens. Gezien de goede discussies tijdens de bijeenkomst lijkt dit ook zeker niet de laatste bijeenkomst te zijn die over samenwerken gaat.
Alle presentaties van de NVB-Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking zijn als geheel, in één keer te downloaden door NVB-leden 
20170621 Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking Geheel.
Lees hieronder het volledige verslag van de geslaagde NVB-Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking.
Port of Zwolle: “Eén profilering naar logistieke partijen, in binnen- en buitenland”
Marco Swenne, general manager bij Port of Zwolle vertelde hoe het havensamenwerkingsverband tussen Zwolle, Kampen en Meppel is ontstaan. Iedere haven had zijn eigen organisatie (drie kippen en een paardenkop, aldus Marco Swenne) maar onvoldoende slagkracht om focus en ambitie te hebben om de regio stevig op de kaart te zetten. Door het oprichten van Port of Zwolle, creëren zij massa en willen de mainports Rotterdam, Amsterdam en Antwerpen met de regio in gesprek. Port of Zwolle wil meerwaarde creëren voor de hele regio, een belangrijke spil zijn voor de economie en werkgelegenheid.
Groeimodel in drie fasen
Het verzoek vanuit de drie gemeenten was om snel tot een resultaat te komen. Het oprichten van een entiteit leek het snelst te regelen. Andere thema’s zouden dan aan bod komen in een latere fase. Van belang was eerst het ‘laaghangend fruit te plukken’. Er moesten stappen naar buiten gezet worden en Port of Zwolle moest zichtbaar worden en hét loket worden waar het bedrijfsleven bij aan klopt. Fase 1 bestaat dus uit lobby, marketing, acquisitie, kennisdeling en fondsenwerving.
Binnen Port of Zwolle wordt er voorzichtig aan gewerkt om naar fase 2 te gaan waarbij er zal worden gekeken naar de integratie van het nautisch beheer, de inning van havengelden en de uniformering van de haven(geld)verordening. Pas in fase 3 zal het beheer en onderhoud aan bod komen.
Lees meer over Port of Zwolle in de presentatie ( 20170621 Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking Marco Swenne Port of Zwolle) die Marco Swenne gaf en op www.portofzwolle.nl. Voor de bedrijfsfilm van Port of Zwolle klik hier.
Havenbedrijf Twente: “Alle havenzaken onder één dak en uniformiteit in bovenregionaal havenbeheer”
Manager en kwartiermaker, Gerry Waanders van Havenbedrijf Twente verteld over de samenwerkingsvorm waarvoor de 5 gemeenten Almelo, Enschede, Hengelo, Hof van Twente en Lochem hebben gekozen. Voor de 5 gemeenten was het opzetten van een entiteit of rechtspersoon van ondergeschikt belang. Havenbedrijf Twente is dan ook niet meer dan een geregistreerde werknaam van de netwerkorganisatie die zij zijn. De gemeenten wilden juist eerst met elkaar onderzoeken wat hen nu precies aan elkaar bindt. Binnen de verschillende gemeenten was er geen focus op haventakken en waren die versnipperd in de organisaties verdeeld. De regio heeft de ambitie een logistieke draaischijf en hot spot te worden.
5 werkgroepen vormen de basis
Binnen het Havenbedrijf Twente zijn er 5 werkgroepen opgericht. Elke werkgroep wordt door één van de vijf gemeenten getrokken, maar alle gemeenten zitten in de werkgroep aan tafel. Niet alleen gemeenten schuiven aan bij de werkgroep, maar ook de provincies Overijssel en Gelderland, de ondernemersvereniging Port of Twente, Rijkswaterstaat en andere belangrijke stakeholders.
Uniformiteit
De 5 gemeenten hebben een aantal zaken inmiddels al gezamenlijk gerealiseerd, namelijk één havenverordening; één verordening op de heffing en invordering van haven-, kade- en opslag gelden en één tarief; en één loket voor havengelden. In 2017 zal een “Binnenhavenvisie Twentekanalen 2017 – 2030” worden vastgesteld.
Lees meer over Havenbedrijf Twente in de presentatie ( 20170621 Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking Gerry Waanders Havenbedrijf Twente) die Gerry Waanders gaf en op www.havenbedrijftwente.nl. Voor de bedrijfsfilm van Havenbedrijf Twente klik hier.
Wat eerst: sterk merk of eenduidige regelgeving?
De aanpak van Port of Zwolle verschilt duidelijk van die van Havenbedrijf Twente. Port of Zwolle heeft eerst gewerkt aan de etalage en daarna de winkel en Havenbedrijf Twente richt juist eerst de winkel in en daarna de etalage. Gerry Waanders gaf aan dat men hard werkt aan eenduidige regelgeving, ze willen met name de gebruiksvriendelijkheid van de havens en het kanaal verbeteren. Marco Swenne laat weten dat de ondernemers de dragers van de regio zijn en dat het vestigingsklimaat geoptimaliseerd moet worden door het weghalen van obstakels die dat belemmeren en het voeren van een sterk merk.
Belang bestuurlijk commitment
Tijdens de netwerkbijeenkomst is ook gesproken over de noodzaak van bestuurlijk commitment.
Blueports Limburg: “Stimulerende en faciliterende provincie nodig bij havensamenwerking?”
Rina Engelen, beleidsmedewerker goederenvervoer bij de provincie Limburg ging in op de rol die de provincie heeft en heeft gehad bij de totstandkoming van het havensamenwerkingsverband tussen maar liefst 10 havengemeenten in Limburg. De provincie heeft een zeer stimulerende en faciliterende rol gehad bij het bij elkaar brengen van deze gemeenten. Verschillende documenten, visies en onderzoeken zijn gezamenlijk opgesteld. Tot teleurstelling van de provincie Limburg, is men helaas nog niet gekomen tot uniformering van de grondslag en inning van het havengeld.
Borging van de havensamenwerking
Nu ongeveer tien jaar later heeft de provincie minder tijd om aan de havens te besteden door interne inkrimpingen. Door het iets meer terugtrekken door de provincie, bestaat het gevaar dat de havens de samenwerking niet meer voldoende met elkaar opzoeken. Hoe kan de betrokkenheid bij de havensamenwerking voldoende worden geborgd? Bestuurlijke agendering is noodzakelijk om havenontwikkeling te stimuleren. Hier kan het bedrijfsleven aan bijdragen door aandacht te vragen voor ontwikkeling van de regio. Het bij elkaar brengen van een budget om zaken uit te besteden, kan ook bijdragen aan de continuïteit van de havensamenwerking. Wanneer er moeilijk capaciteit vrij te maken is om taken op te pakken, kan dit dan worden uitbesteed. Het blijven uitwisselen van kennis en informatie, is ook een belangrijk onderdeel van de havensamenwerking.
Lees meer over Blueports Limburg in de presentatie ( 20170621 Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking Rina Engelen Blueports) die Rina Engelen gaf en op www.limburg.nl/binnenhavens.
Frisian Ports: “Friese havensamenwerking als onderdeel van een robuust vaarwegennetwerk”
Mariët Tefi-Dontje, projectleider Economische Zaken bij de gemeente Smallingerland en hoofdtrekker van het havensamenwerkingsverband Frisian Ports, ging in op de vragen en uitdagingen die zij heeft bij het opzetten van de (nog zeer jonge) samenwerking tussen 8 gemeenten. Frisian Ports staat nog maar aan de wieg van het samenwerken, maar is van mening dat de promotie sterker moet en kan en dat er in de havens nog veel potentie is om ladingstromen effectiever en efficiënter te kunnen afhandelen.
Hoe ga je om met belangen van de individuele gemeente?
Mariët Tefi-Dontje gaf aan het uitdagend te vinden om een balans te vinden tussen enerzijds de gemeenten die graag diepgaander de havensamenwerking willen aanpakken en anderzijds de gemeenten die het graag allemaal wat algemener en op hoofdlijnen willen bekijken. Volgens de aanwezigen is dat altijd een uitdaging, maar zal je daar bij elk onderwerp weer een weg in moeten zien te vinden. Daar is geen eenduidig antwoord op te formuleren. Mogelijk bieden de verschillende vormen van havensamenwerking een handvat om zelf te komen tot één vorm van havensamenwerking of een variant daarop.
Lees meer over Frisian Ports in de presentatie ( 20170621 Netwerkbijeenkomst Havensamenwerking Mariët Tefi-Dontje Frisian Ports) die Mariët Tefi-Dontje gaf.
Afsluiting: netwerkborrel
De netwerkborrel na afloop was integraal onderdeel van de bijeenkomst. De NVB is blij dat leden onderling afspraken maakten om nog meer van elkaar te leren.
