De NVB kijkt terug op een geslaagd congres!

Het NVB-congres, onder de titel “Duurzaam doen”, vond plaats op vrijdag 6 oktober in het LEF Future Center in Utrecht. Het congres werd dit jaar georganiseerd door de provincie Utrecht en Rijkwaterstaat. 

Ochtendsessies

In de ochtend van 6 oktober vonden vier parallelle interactieve werksessies plaats. 
Klik hier voor de PowerPoint sheets van de ochtendsessies 

Modal shift initiatieven – hoe zet je de markt in beweging (Frank Ardesch, Port of Utrecht):
Conclusie van de sessie:

• Varen waar het kan, rijden als het moet. Voor varen is soms een stukje weg nodig.
• De boodschap van de binnenvaart moet verkondigd blijven worden.
• Carrot (water) & stick (weg).
• Basisvoorwaarde: infrastructuur op orde!

Verduurzaming binnenvaart en binnenhavens – onlosmakelijk aan elkaar verbonden (Bart Bouwens. Movares):
Conclusie van de sessie:

• Zorgen voor consistent beleid, ook op de lange termijn. Op verschillende niveaus: dit begint met een visie op hoog niveau, waarna iedereen aan de hand daarvan zijn eigen visie kan invullen.
• Hoe kunnen binnenhavens de verduurzaming van de binnenvaart faciliteren?

De essentiële functie van binnenhavens in de circulaire economie (Jeroen van den Ende, Port of Zwolle):
Conclusie van de sessie:

• Het grootste probleem om te komen tot circulariteit is het ruimteprobleem.
• Fysieke ruimte creëren in binnenhavens voor circulaire economie vereist lef & regie, vooral gericht op het hooghangend fruit.

Samenwerken ter versterking van binnenvaart en binnenhavens (Ton Neumann, provincie Limburg):
Conclusie van de sessie:

• Zet een stip op de horizon, maar maak het ook klein en behapbaar​

    

Het middagprogramma

Eric Janse de Jonge, scheidend voorzitter NVB, keek terug op zeven jaar voorzitterschap. Hij benoemde digitalisering en verduurzaming als belangrijke thema’s. Ook modal shift blijft belangrijk: vervoer over water biedt nog zoveel kansen! Ook blikte hij terug op de workshop van 5 oktober over laagwater & klimaatadaptatie: het is tijd om keuzes te maken! Dit wordt een belangrijk thema voor de nieuwe strategische agenda NVB.

Hij deed een oproep aan de NVB: wees zuinig op de leden, betrek ze, help elkaar, hou de sfeer zakelijk, maar zorg ook voor humor. Ook een oproep aan de minister: zorg voor bestuurlijke ondersteuning van digitalisering van binnenhavens! Hij wenste zijn opvolger Maarten van Gaans-Gijbels veel succes toe..

René de Kam, conservator stadsgeschiedenis Centraal Museum Utrecht, liet in een verrassende bijdrage aan de hand van de bouw van de Dom zien dat materiaal en vervoer in de late middeleeuwen relatief duur was, zeker gezien het beschikbare budget. Daardoor was het noodzakelijk om er zorgvuldig mee om te gaan, wat een van de redenen is dat vrijwel alles werd hergebruikt. Dat maakte dat het bouwbedrijf van de Dom heel efficiënt en duurzaam was. Maar vervoer over water was niet alleen essentieel voor de bouw van de Dom. Ook de stad Utrecht kon niet zonder: voor de handel, maar ook voor voedsel en bouwmaterialen. “Zonder binnenvaart was Utrecht er niet geweest”, aldus René de Kam. De Oudegracht in Utrecht was, zo’n 2000 jaar geleden, de eerste binnenhaven van Nederland. Vanaf 1122  (toen Utrecht stadsrechten kreeg) is er voortdurend gewerkt aan een goede infrastructuur van waterwegen. Die ligt er grotendeels nog steeds en zou vandaag de dag dan ook goed gebruikt kunnen worden voor duurzame scheepvaart, en dus net zoals eerder voor bouwmaterialen. Dit sluit naadloos aan op de grote bouwopgave van de stad Utrecht de komende 20 jaar, die 60.000 nieuwe woningen beslaat.

 

Ook André van Schie, gedeputeerde mobiliteit, economie en digitalisering van de provincie Utrecht, benadrukte het belang van binnenvaart: De Gouden Eeuw zou er nooit geweest zijn zonder de binnenvaart. Hij zette het adagium “varen als het kan, rijden als het moet” sterker aan: “je MOET varen als het kan”. Hij hield een pleidooi voor het belang van een integrale visie op goederenvervoer en logistiek nadenken; van daaruit moeten overheden nadenken over ruimtelijke ordening. Hij eindigde met zowel een oproep aan collega-overheden: hou die logistieke punten vast en in stand!, als aan het nieuwe kabinet: zorg voor een stimuleringsprogramma voor goederenvervoer over water!

 
Bart Kuipers, senior onderzoeker bij Erasmus Center for Urban, Port and Transport Economics, waarschuwde dat wegvervoer weliswaar veel vervuilender is dan binnenvaart maar in hoog tempo aan het vergroenen is; de voorsprong van de binnenvaart is aan het verdampen. In de Binnenhavenmonitor wordt de duurzaamheid van binnenhavens niet gemonitord. Er is veel discussie over de (on-)mogelijkheden voor kleine schepen om te verduurzamen. Hij betoogde dat het wél kan: zie de voorbeelden van spitsen met stage V-motoren. Recentelijk zijn er enkele revolutionaire voorbeelden gelanceerd van verladers die actief inzetten op verduurzaming en bereid zijn een hoger tarief te betalen.
Wat betreft de beleidsmatige zichtbaarheid van binnenhavens constateerde hij, dat binnenhavens slechts één keer genoemd worden in het rapport “Ruimte voor circulaire economie” van het Planbureau Leefomgeving. In de verkiezingsprogramma’s ontbreken binnenhavens zelfs geheel. Zonde! De NVB is aan zet om binnenhavens verder op de kaart te zetten.

Klik hier voor de presentatie van Bart Kuipers

​Uit de paneldiscussie met de schippers bleek dat tussen droom en daad nog een aantal praktische bezwaren in de weg staan: Zo hebben de meeste havens en sluizen nog steeds geen walstroomvoorzieningen. De investeringen in duurzaamheid zijn vaak te hoog ten opzichte van de waarde van het schip. Revisie van een bestaande motor is veelal wél financieel haalbaar, en resulteert in een net zo schone motor als een nieuwe Stage V motor (hetgeen financieel niet haalbaar is). De afschrijvingstermijn van scheepsmotoren (10 – 20 jaar) matcht niet met de verwachtingen van de maatschappij (5 – 7 jaar).
Ook de schippers deden een oproep aan de minister: zorg voor haalbaar & consistent beleid! Geen tussentijdse koerswijzingen

.Mark Harbers, minister van Infrastructuur & Waterstaat, bracht hulde aan de ijzersterke combinatie binnenhavens en binnenvaart. In het najaar 2022 heeft het ministerie, voor het eerst sinds 2007, weer een binnenvaartvisie ontwikkeld. Hij constateerde dat de binnenvaart goud in handen heeft. Er zal een “Binnenvaarttafel” opgezet worden om de plannen uit de binnenvaartvisie om te zetten in acties; een startbijeenkomst zal nog dit jaar plaatsvinden.

De instandhouding van infrastructuur is cruciaal. Er is € 3 miljard in plaats van € 2 miljard beschikbaar gemaakt voor onderhoud; het ministerie staat voor grootste onderhoudsopgave ooit. Dit extra geld is beschikbaar gemaakt mede door verschuiving van gelden van nieuwbouw/vervanging naar onderhoud. De minister ontwikkelt, samen met minister Micky Adriaansens van EZK, een visie op bedrijfsvestiging. Het voorkomen van niet-watergebonden bedrijvigheid wordt daar nadrukkelijk in meegenomen.

Al eerder is geconstateerd dat binnenvaart ontbreekt in verkiezingsprogramma’s. Dat is enerzijds een compliment voor de sector; die veroorzaakt geen overlast (“je wilt geen Schiphol zijn op dit moment”). Anderzijds: uit het oog, uit het hart… uit de begroting.

Het ministerie werkt graag samen met sterke branchevertegenwoordigers, zoals de NVB. Hij dankte Eric Janse de Jonge voor diens jarenlange inspanningen, en sprak de wens uit die goede relatie met de NVB voort te zetten met de nieuwe voorzitter Maarten van Gaans-Gijbels.

Hierop volgde middels een video de bekendmaking van Port of Harlingen als de locatie van het NVB-congres 2024 en sloot dagvoorzitter Simone van Trier het geanimeerde middagprogramma af met een uitnodiging voor de netwerkborrel. 

De NVB dankt de provincie Utrecht en Rijkswaterstaat voor het mooie en verrassende programma en de uitstekende organisatie, en verheugt zich op het NVB-congres in 2024 in Harlingen! ​